Mô hình OSI và mô hình TCP/IP là hai mô hình lớp trên mạng phổ biến nhất. Mục đích của chúng là để các máy tính và thiết bị truyền thông có thể giao tiếp với nhau trên cùng một mạng. Dưới đây là một so sánh chi tiết về hai mô hình này.
I.Tại sao chúng ta cần mô hình?
Trong thế giới kết nối mạng, rất nhiều thiết bị khác nhau được sử dụng như máy tính, điện thoại, máy chủ, switch … Chúng ta không thể mong đợi rằng tất cả các thiết bị đều sử dụng cùng một ngôn ngữ hoặc quy tắc khi giao tiếp với nhau. Do đó, các mô hình lớp được sử dụng để đưa ra một bản đồ chung cho các thiết bị và đảm bảo rằng họ có thể giao tiếp với nhau một cách hiệu quả.
II.Các khái niệm cơ bản
1.Mô hình OSI
Mô hình OSI được phát triển bởi Tổ chức Tiêu chuẩn Hóa Quốc tế (ISO) và bao gồm 7 lớp:
- Lớp vật lý (Physical layer): Định nghĩa các đặc tả về vật lý của mạng, bao gồm cách truyền dữ liệu, kích thước cáp, tần số sóng và pin.
- Lớp liên kết dữ liệu (Data Link layer): Đảm bảo dữ liệu được truyền tải từ lớp vật lý sang lớp mạng một cách an toàn và tin cậy. Điều này bao gồm các phương pháp như kiểm soát lỗi và xác thực dữ liệu.
- Lớp mạng (Network layer): Quản lý gói tin và định tuyến trên mạng. Lớp này sử dụng các thông tin như địa chỉ IP để điều hướng dữ liệu đến đúng đích.
- Lớp giao vận (Transport layer): Quản lý các kết nối điểm cuối trong mạng và đảm bảo rằng dữ liệu được đưa tới đúng đích và đủ độ hoàn thành.
- Lớp phiên (Session layer): Đảm bảo rằng các kết nối giữa các máy tính được hình thành và đóng gói dữ liệu để đảm bảo an toàn truyền tải.
- Lớp trình diễn (Presentation layer): Định dạng dữ liệu cho phù hợp với quy tắc của mạng.
- Lớp ứng dụng (Application layer): Cấp cao nhất trong mô hình, xác định các ứng dụng chính của mạng.
2.Mô hình TCP/IP
Mô hình TCP/IP cũng bao gồm 4 lớp:
- Lớp mạng (Network layer): Tương đương với lớp mạng trong mô hình OSI, quản lý địa chỉ IP và định tuyến gói tin.
- Lớp giao vận (Transport layer): Tương tự như lớp giao vận trongmô hình OSI, đảm bảo dữ liệu được đưa tới đúng đích và đủ độ hoàn thành.
- Lớp truy cập mạng (Internet layer): Điều khiển quy trình gửi và nhận các gói tin trong mạng Internet, xử lý các thông tin như địa chỉ IP và phân vùng địa chỉ IP cho các mạng con.
- Lớp ứng dụng (Application layer): Tương tự như lớp ứng dụng trong mô hình OSI, định nghĩa các ứng dụng chính của mạng.
III.So sánh giữa hai mô hình
1.Khác biệt về cấu trúc
Mô hình OSI có 7 lớp, trong khi đó mô hình TCP/IP chỉ có 4 lớp. Điều này đồng nghĩa với việc mô hình OSI có thể hỗ trợ một số tính năng và chức năng cao hơn so với mô hình TCP/IP. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu kết nối mạng hiện tại, mô hình TCP/IP đã được cải tiến và phát triển để đáp ứng được mọi yêu cầu.
2.Khác biệt về chuẩn hóa
Mô hình OSI được xây dựng bởi Tổ chức Tiêu chuẩn Hóa Quốc tế (ISO) và được coi là một chuẩn định nghĩa rõ ràng. Tuy nhiên, trong thực tế, mô hình OSI không được sử dụng rộng rãi như mô hình TCP/IP. Ngược lại, mô hình TCP/IP được phát triển bởi các nhà khoa học máy tính tại Mỹ và đã trở thành chuẩn giao tiếp cho Internet.
3.Khác biệt về tính linh hoạt
Mô hình TCP/IP có tính linh hoạt cao hơn so với mô hình OSI. Lớp truy cập mạng trong mô hình TCP/IP có khả năng thích ứng với các thiết bị mạng khác nhau, bao gồm cả Ethernet, Wi-Fi và Bluetooth. Ngoài ra, mô hình TCP/IP hỗ trợ các giao thức giao tiếp khác nhau như FTP, HTTP, SMTP và POP3.
IV. Ưu nhược điểm của hai mô hình
1.Mô hình OSI
- Ưu điểm:
- Cung cấp một bản đồ chi tiết về các chức năng của mạng.
- Dễ dàng hiểu và dễ dàng giải thích cho người mới bắt đầu.
- Được xây dựng trên chuẩn quốc tế.
- Nhược điểm:
- Có quá nhiều lớp, dẫn đến sự phức tạp trong việc triển khai.
- Khó để thực hiện và duy trì.
2.Mô hình TCP/IP
- Ưu điểm:
- Đơn giản và dễ dàng triển khai.
- Phù hợp với các mạng lớn và phức tạp.
- Được sử dụng rộng rãi trên Internet.
- Nhược điểm:
- Không cung cấp một bản đồ chi tiết về các chức năng của mạng.
- Không được chuẩn hóa rõ ràng.
Mặc dù hai mô hình OSI và TCP/IP có những điểm khác biệt về cấu trúc, chuẩn hóa và tính linh hoạt, nhưng đều đáp ứng thành công các yêu cầu trong môi trường kết nối mạng hiện tại. Người dùng nên chọn mô hình phù hợp với nhu cầu của họ và thực hiện triển khai và duy trì một cách hiệu quả để đảm bảo rằng mạng của họ hoạt động một cách tin cậy và an toàn.
V.Tóm tắt
Mô hình OSI và TCP/IP là hai mô hình lớp trên mạng phổ biến nhất. Dù có những khác biệt về cấu trúc, chuẩn hóa và tính linh hoạt, cả hai đều đáp ứng yêu cầu kết nối mạng hiện tại. Người dùng nên chọn mô hình phù hợp và triển khai, duy trì một cách hiệu quả để đảm bảo mạng hoạt động tin cậy và an toàn.
